Anavarza Ören Yeri

         Kozan İlçesi Dilekkaya Köyü sınırları içerisinde yer alan bir zamanlar Kilikya Bölgesinde şenliklere ve olimpiyatlara ev sahipliği yapan, "Metropolis" unvanını almış bir kent olan Anavarza, kalesi, mozaikleri, hamamları, kiliseleri, zafer kapısı, su kemerleri, kaya mezarları, stadyumu ve antik tiyatrosuyla 1143 dönümlük bir alana kuruludur.

         Çukurova'nın en büyük kalesi olma unvanına sahip olan Anavarza Kalesi'nde tarih boyunca her dönemin simgesini görmek mümkündür. Harun Reşit ordularınca garnizon olarak kullanıldığı döneme ilişkin, kitabe ve onarımlar, Bizans ve Geç Ermeni Krallığına ait şapel, her dönemde kullanılan sarnıç ve onlarca kapalı mekanı, tonozlu dehliz ve geçişler, burçlar, nişler, sunak ve adak alanlarıyla Anazarbos Kalesi bölge uygarlıklarının bir sentezidir.

         Kale eteklerinde I. yüzyılda kurulan kent en görkemli çağına MS. 3. yüzyılda ulaşmıştır. Kentin etrafı bugün bile ayakta duran surlarla çevrilidir. Surlar içerisinde yer alan ve dört büyük kapıdan girilen kentin, bugün ayakta kalan tek kapısı olan Ala Kapı, bir zafer kapısı olarak yapılmıştır. Bölgenin bilinen en büyük zafer kapısı olma özelliğini taşımaktadır.

         İlimiz Kozan İlçesi Dilekkaya Köyü sınırları içerisinde yer alan Anavarza Ören Yerinde ilk kazı çalışmalarına Bakanlığımız Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün 01.07.2013 tarih 128349 sayılı izinleri ile Anavarza Zafer Takı (Ala Kapı) temizlik ve restorasyon çalışmaları olarak başlatılmıştır.

         2015 yılı içerisinde Müdürlüğümüz Başkanlığında Çukurova Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Fatih GÜLŞEN'in bilimsel danışmanlığında gerçekleştirilmiştir. Yıl içerisinde sürdürülen çalışmalarda, kentin güney kapısı (Alakapı) olarak bilinen Zafer Takında kazı çalışmaları tamamlanmıştır. Zafer Takının röleve çizimleri tamamlanmış ve yapıda oluşan tahribatlar belirlenmiştir. Depremler nedeniyle Zafer Takından düşmüş çoğu işlemeli 500 adet blok taşın her birinin taş planı çizilerek ve fotoğraflanarak belirli bir düzen dahilinde taş parkına çekilmiştir. Taş parkına alınan 500 adet blok taşın her biri tek tek ayrıntılı ölçekte çizilerek ve fotoğraflanarak belgelenmiştir. Zafer takından düşen 500 adet blok taşın her birinin yer tespiti (rekontrüksiyon) çalışmaları tamamlanmıştır. Zafer takının nokta bulutu animasyonları hazırlanmış olup takın restorasyon çalışmalarına yönelik olarak zafer takının zemininde 22.5 m. derinliğe kadar inen sondajlar atmak suretiyle zemin etüdü çalışmaları tamamlanmıştır. Ana caddenin 34 m. genişlik ve 250 m. uzunluktaki büyük bölümü kazılarak ve temizlenerek düzgün bir şekilde açığa çıkartılmıştır. Söz konusu caddenin 34 m. genişlik ve 100 m. lik bölümünün plan çizimleri tamamlanmıştır. Anavarza Antik Kentinin çevresinde ve dış mahallerinde bulunan taşınabilir ve taşınmaz kültür varlıklarının envanter çalışmaları devam etmektedir. Kent meydanında bir turizm karşılama meydanı oluşturulabilmesi için çalışmalar tamamlanmış ve ihale sürecine geçilmiştir. Kazı evi projesi çizilerek Dilekkaya Köyü içinde uygun bir arazi tespiti yapılmıştır.